Servet-i Fünûn (Edebiyat-ı Cedide) Dönemi Öğretici Metinler

[ahmetkoc]

Servet-İ Fünûn Döneminde Öğretici Metinlerin Genel Özellikleri

-Servet-i Fünûn dönemi öğretici metinlerinde bireysel ve edebi konular işlenmiştir.
-Servet-i Fünûn öneminde edebi tenkit daha çok kendilerine yapılan eleştirilere cevap verme ve Serveti Fünun edebiyatının tanıtılması önlerinde yoğunlaşmıştır.
-Dil ağırdır.
-Servet-i Fünûn dönemi öğretici metinler edebî tenkit, anı türünde yoğunlaşır.
-Gezi yazısı, mizah, hiciv ve fıkra türünde de eserler verilmiştir.
-Hüseyin Cahit Yalçın, Cenap Şahabettin, Halit Ziya Uşaklıgil, Ahmet Şuayp, Hüseyin Suat Yalçın öğretici metin alanında eser verin sanatçılardır.
-Oluşturulan ürünler halkın sorunlarından uzaktır.
-Edebiyat tarihi ve felsefe alanında hiçbir çalışma yoktur.

1-Servet-i Fünûn döneminde tenkit (eleştiri):

Edebiyat ve sanat tartışmaları daha çok �Dekadanlık, batı taklitçiliği, bu dönem eserlerinin dilinin anlaşılmayacak kadar ağır ve sembollerle dolu olması, bu dönemde halktan kopuk bir edebiyatın teşekkül etmesi� noktalarında yoğunlaşmıştır. Serveti Fünun öneminde edebi tenkit daha çok kendilerine yapılan eleştirilere cevap verme ve Serveti Fünun edebiyatının tanıtılması önlerinde yoğunlaşmıştır. Serveti Fünun dergisi o dönem aydınlarının bir araya geldiği, tartıştığı yer olmuştur. Tenkit türünde; Hüseyin Cahit, Cenap Şahabettin ve Ahmet Şuayip özellikle dikkat çeken isimlerdir. Hüseyin Cahit Yalçın Servet-i Fünûn'a yapılan çeşitli saldırılara aynı şiddette cevaplar vermekle ün salmıştır. Sonraları bu türde yazdıklarını bir kitap haline getirmiş ve �Kavgalarım� adını vermeyi uygun bulmuştur. Edebi çalışmalarını tenkit alanında toplayan tek şahsiyet Ahmet Şuayp�tır.

2-Servet-i Fünûn döneminde Hatırat (anı):

Servet-i Fünûn döneminde anı türünde başarılı eserler verilmiştir. Halit Ziya Uşaklıgil anı türünde yazdığı Kırk Yıl, Saray ve Ötesi (3 cilt), Bir Acı Hikâye adlı eserleri yazarın hayatını ve çevresini aydınlatması bakımından çok önemlidir. Hüseyin Cahit Yalçın; edebiyat hayatıyla ilgili anılarını Edebî Hâtıralar adıyla çıkarmıştır. Gazete ve dergilerde tefrika edilen siyasi anılan ölümünden bir süre sonra (19) adıyla yayınlanmıştır.

3-Servet-i Fünûn döneminde Hiciv ve Mizah:

Servet-i Fünûn döneminde Hüseyin Suat Yalçın hiciv ve mizaha yöneldi � Gâve-i Zâlim� takma adıyla siyasi ve sosyal hicivler yazdı.

4-Servet-i Fünûn döneminde Gezi Yazısı:

Servet-i Fünûn döneminde gezi türünde başarılı örnekler verilmiştir. Cenap Şahabettin memuriyete gönderildiği Hicaz bölgesinde intibalarını anlattığı eserine �Hac Yolunda� adını vermiştir.Bu eser Servet-i Fünûndan sonra daha da gelişecek Gezi edebiyatı için bir lokomotif olmuştur. Tanzimat�tan beri Cenap Şehabettin�e kadar yazılan gezi yazılarının bir edebi değer taşımamaktaydı. Cenap�ın ayrıca Suriye�ye yaptığı geziye ait Suriye Mektupları (1917), Avrupa�ya yaptığı gezi ile ilgili Avrupa Mektupları (1919) adlı eserleri de vardır. Gezi türünde yazılmış bir başka eser de Ahmet İhsan Tokgöz�ün �Avrupa�da Ne Gördüm� (1892) adlı eseridir.

5-Servet-i Fünûn döneminde Fıkra:

Servet-i Fünûn döneminde azda olsa fıkra örnekleri verilmiştir. Hüseyin Cahit Yalçın fıkralarını �Hayât-ı Hakikiyye Sahneleri� adlı kitapta toplamıştır.